باغ کتاب تهران، یک معماری مدرن
باغ کتاب تهران بزرگترین فروشگاه کالای فرهنگی در خاورمیانه است که با توجه به اصول معماری مدرن توسط آقای مهندس سام طهرانچی طراحی شده است. این بنای دو طبقه در لابه‌لای تپه های عباس آباد قرار دارد. اگر به این این مکان مدرن سر زده باشید، به زیبایی و کاربردی بودن گوشه به گوشه این مکان پی برده‌اید.
این مکان فضایی شبیه به نمایشگاه کتاب ولی با آرامش و امکانات بیشتر است. همچنین دارای فضایی مبله است که در آن می‌توانید کتاب خواندن در یک کتابخانه صمیمی را تجربه کنید. باغ کتاب در خود چند کافه و رستوران دلنشین با محیطی آرام را جای داده است.
مشخصات کلی باغ کتاب تهران
ساخت باغ کتاب تهران در سال 1386 شروع شد و ده سال بعد، یعنی در سال 1396 افتتاح شد. تاخیر در ساخت این بنا دلیل کمبود بودجه بود. باغ کتاب تهران در منطقه سرسبز عباس‌آباد تهران قرار گرفته است. مکان جغرافیایی این بنا خیلی خوب انتخاب شده از این جهت که، از شرق با کتابخانه ملی ایران، از شمال‌شرقی با فرهنگستان‌های علوم و زبان و ادب فارسی، از شمال‌غربی با باغ هنر و از غرب با باغ موزه دفاع مقدس همسایه است.
وسعت باغ کتاب تهران ۱۱۰ هزار متر مربع است که ۶۵ هزار متر مربع آن ساختمانی دو طبقه و مابقی آن را فضای سبز و یک دریاچه مصنوعی تشکیل می‌دهد. فضای داخلی باغ کتاب تهران شامل چهار بخش اصلی با نام های بهارستان، خیالستان، نگارستان و سروستان است. بخش بهارستان مناسب کودک و نوجوان است. بخش خیالستان مربوط به نمایشگاه فناوریهای دیجیتال میشود. بخش نگارستان شامل سالنهای سینمایی میشود. بخش سروستان نیز مناسب عموم مردم و بزرگسالان است. این مکان می‌تواند 5000 نفر را در خود جای دهد.
ابتدا قرار بود این فضای بزرگ به عنوان فضای اصلی نمایشگاه سالانه کتاب تهران در نظر گرفته شود. اما از آنجایی که این نمایشگاه سالانه کتاب کوتاه مدت است، مجموعه باغ کتاب در باقی سال بلااستفاده میماند و خاک می‌خورد. بنابراین تصمیم گرفته شد که این فضا، بزرگترین فروشگاه کتاب کشور را در خود جای دهد و ضمن آن مکانی برای تفریحات فرهنگی باشد.
در پاییز 1396 این بنا موفق به کسب رتبهی اول جایزه معمار، در گروه ساختمانهای عمومی در کشور و همچین رتبه دوم در جایزه معماری در گروه ساختمانهای عمومی در آسیا، شد.
سفر به باغ کتاب تهران
میتوان از طریق ایستگاههای شهید حقانی و شهید همت متروی تهران، با اندکی پیاده روی، روی تپههای سرسبز عباس آباد، به باغ کتاب رسید. همچنین میتوان به وسیله ماشین شخصی در پارکینگ مجاور ساختمان رفته و ماشین را پارک کنید و وارد باغ کتاب شوید.
وقتی پیاده به سمت باغ کتاب حرکت میکنید بنای مستطیلی شکل، با نمای شیشه‌ای خود نمایی میکند. اگر تصویر این سازه را از بالا بنگرید، شبیه کشتی به نظر می‌رسد و از زاویه شمال به جنوب، شبیه کتابی نیمه باز دیده میشود.
با توجه به این موضوع که این مکان به سبک معماری مدرن ساخته شده، المانهای این سبک در طراحی داخلی این مکان کاملا قابل رویت است. ورودیهای این مکان به وسیله گیاهان و تزیینات طبیعی، زیبا شده است. پس از ورود، با یک بنای سه طبقه بزرگ روبرو خواهید شد. هارمونی ساختمانها به نحوی است که توسط مسیرهای ارتباطی عمودی و افقی به هم متصل شده اند. نمای این بنا تماما با شیشه‌های بزرگ پوشیده شده است تا بتوان تا حد ممکن از نور طبیعی خورشید استفاده کرد. شیشه‌های کناری با زاویهای طراحی شده‌اند تا تابش به داخل مجموعه به خوبی کنترل شود و نور مستقیم باعث اذیت شدن چشم استفاده کنندگان نشود. تزئینات این بنا، بسیار ساده است و ستونهای مدون بتونی ساده در سالن این بنا خودنمایی میکنند. نبود سقف کاذب باعث به وجود آوردن ارتفاع بیشتر شده است.
بافت سبز و طبیعت جایگاه ویژهای در طرح جامع منطقه عباس آباد دارد. به همین دلیل در این پروژه سعی شده تا در طراحی این بنا هماهنگی با طبیعت و محیط اطراف مجموعه در نظر گرفته شود. در طراحی باغ کتاب تهران، بام صرفاً عنصری پوشاننده نبوده و جزئی از طبیعت در نظر گرفته شده است. بام ساختمان با گیاهان و فضای سبز، تبدیل به یک روف گاردنی جذاب و دلنشین تبدیل شده است. در این روف گاردن چند رستوران و کافه وجود دارد تا محلی برای استراحت بازدیدکنندگان باشد. برنامه‌ای برای احداث سینمای تابستانی 500 نفری روی این بام وجود دارد تا این مکان به یک مرکز علم روباز تبدیل شود.
اگر مکان را بشناسید و بدانید باید از کدام بخش شروع کنید، قطعا گردش لذت بخش‌تری را تجربه خواهید کرد. سالن های مجموعه باغ کتاب تهران شامل نمایشگاههای متعدد، پارک علم و فناوری کودکان، گالریهای هنری، سالن تئاتر، سینما، استودیوی پخش تلویزیونی، کافی شاپ و رستوران می باشد... در طبقه همکف فضاهایی با عنوان لمکده قرار دارد تا افراد از فضای صمیمی و آن برای مطالعه و کارهای گروهی خود استفاده کنند.
معماری برای کودکان و نوجوانان
بخش بهارستان که در شمالی ترین قسمت ساختمان واقع شده که تماما برای کودکان و نوجوانان طراحی شده است. این با بیش از سی مجسمه جذاب کارتونی و نوستالژی مزین شده است و کودک درون بزرگسالان را هم سر ذوق میآورد. در این بخش کافه‌ای مخصوص کودکان وجود دارد که منوی آن زیر نظر کارشناسان تغذیه طراحی شده است. در این کافه کارگاههای شیرینی‌پزی، پخت نان و … هم برگزارمیشود.
در این بخش فضایی با عنوان کارگاه رباتیک برای کودکانی که رویای مهندس شدن در سر دارند وجود دارد تا با مفاهیمی مثل هوش مصنوعی و ساخت ربات آشنا شوند. همچنین در این بخش سرزمین فکر بازیا، مجموعه‌ای تفریحی است که بر پایه نظریه هوش هشتگانه گاردنر طراحی شده، وجود دارد. هدف این مجموعه این است که در قالب بازی و سرگرمی، هوش کودکان و نوجوانان 4 تا 15 سال را به چالش بکشد. در این بخش فضایی دیده میشود که با پرداخت هزینه و رعایت قوانینی میتوان برای کارهای گروهی از آن استفاده کرد. نام این قسمت باشگاه همکارا است.
بخش خیالستان که بخش بهارستان و نگارستان را به هم متصل میکند، یک گذرگاه است. پروژکتورهای قدرتمندی وجود دارد که روی دیوارهای اطراف این گذرگاه می‌تابند و تصاویر خیال‌انگیزی را به نمایش می‌گذارند.
بعد از این گذرگاه بخش نگارستان وجود دارد که شامل یازده سالن سینما و تئاتر، باغ علم کودک، مرکز آموزش باغ کتاب، سالن نمایش علمی، سینما سه بعدی به همراه بخش‌های دیگری چون روبات نقاش نیز در این بخش قرار دارد میشود.
بخش سروستان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های باغ کتاب است. طبقه همکف سروستان شامل کتابفروشی و فروشگاه محصولات فرهنگی بزرگسالان را در خود جای داده است. این فروشگاه یکی از بزرگترین فروشگاه‌های فرهنگی کشور و از نظر مساحت، بزرگترین کتابفروشی جهان است. هر کتابی که بخواهید با جستجو در دستگاههای جستجوی موجود در این فضا به راحتی پیدا میشود. لابه‌لای قفسه‌ها نیمکت‌ها و صندلی‌های کوچکی قرار داده شده تا روی آن بنشینید و به راحتی کتابها را بررسی کرده و سپس خرید کنید.
در طبقه دوم این بخش باغ علم و فناوری نوجوانان وجود دارد که برای همه سنین جذاب است. همچنین اتاق فرار و شبیه ساز پرواز ناسا در این طبقه قرار دارد.
سخن پایانی
باغ کتاب تهران ضمن سبک مدرن معماری، از نظر محتوایی و فرهنگی مکانی مدرن به حساب میآید و باعث افتخار است که شاهد ساخت چنین بناهایی در کشور هستیم.